Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012

Η ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1833-1985

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

1.Το Ελληνικό Μονοπώλιο*
Το αρχαιότερο μονοπώλιο είναι του αλατιού το οποίο θεσπίστηκε με το διάταγμα 11-4-1833, «Περί Εθνικών Αλυκών», των δε πυρείων παιγνιόχαρτων, φωτιστικού πετρελαίου με τρεις νόμους του 1884 του τότε πρωθυπουργού και υπουργού οικονομικών Χ. Τρικούπη με το όνομα Μονωπόλιον. Για την εξασφάλιση του δανείου, συνεστήθη η εταιρεία των μονοπωλίων με το νόμο του 1887 ονομασθείσα Εταιρεία Διαχείρισης Υπεγγύων Προσόδων, γνωστή ως «ΕΔΥΠ». Η εταιρεία αυτή το  1898  μετονομάσθηκε σε ΕΔΕΜΕΔ (Εταιρεία Διαχείρισης Ειδών Μονοπωλίου Ελληνικού Δημοσίου). Ιδρύθηκαν και εγκαταστάθηκαν σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις της Ελλάδος μονοπώλια και μεταξύ αυτών στην περιοχή μας,  στο Μελιγαλά.
Ο διευθυντής της αποθήκης ονομαζόταν Διαχειριστής   και διοριζόταν από το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας .Το ελληνικό μονοπώλιο καταργήθηκε την 1-1-1986 με το προεδρικό διάταγμα 604\1985.To έτος 1971, 31\12 με το ΦΕΚ 280, περιγράφει τη σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Εταιρείας Διαχείρισης των Ειδών του   Μονοπωλίου Ελληνικού Δημοσίου Α.Ε.
Η Ελλάδα έχει πτωχεύσει μέχρι σήμερα 4 φορές. Μία το 1827, μία το 1843, μία το 1893 και μία το 1932. Κάθε φορά οι ξένοι δανειστές-προστάτες-δυνάστες, Ευρωπαίοι  ως επί το πλείστον, φρόντιζαν να μας δανείζουν με πολλά χρήματα για την εποχή και αφού μας κατέρρεαν, το  αποτέλεσμα ήταν η Ελλάδα να διαλύεται κυριολεκτικά, τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά. Αυτό είναι μία ιστορική διαπίστωση κάνοντας αναδρομή στην οικονομική και πολιτική ιστορία του τόπου. Μετά το «επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη και τον θάνατο του το 1897, ακολούθησε ο ολέθριος ελληνοτουρκικός πόλεμος με αποτέλεσμα να πληρώσουμε και 4 εκατομμύρια λίρες πολεμικές αποζημιώσεις και να μας επιβληθεί Διεθνής οικονομικός Έλεγχος , ο γνωστός Δ.Ο.Ε. Στην πορεία έγιναν διάφορα που επιβάρυναν την Ελλάδα πάρα πολύ και οικονομικά και εθνικά. Ο τελικός διακανονισμός και των παλαιών χρεών έγινε το 1952-53 από την κυβέρνηση Παπάγου με υπουργό τον Μαρκεζίνη , με πρωτοφανή και αυστηρή συγκράτηση των δαπανών τη δεκαετία 1955-1967, μέχρι που εξοφλήθηκαν το 1967.
Γιατί να μη γίνει και τώρα το Μονοπώλιο νούμερο 2 ,ώστε το κράτος να πληρώνει στην ΕΚΤ και ΔΝΤ  τά δάνεια, και να μην περικόπτει μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, εφάπαξ, κάνοντας τον ελληνικό λαό να υποφέρει, να αυτοκτονεί, να εξαθλιώνεται, και το καλύτερο επιστημονικό δυναμικό να μεταναστεύει; Όταν γίνονται αυτά η ύφεση θα κρατήσει πολύ και η ανάπτυξη θα είναι όνειρο θερινής νυκτός, εκτός και είναι προσχεδιασμένα από ξένα κέντρα χρησιμοποιώντας ορισμένους "καλοθελητές" Έλληνες, να φτωχύνουν και χρεωκοπήσουν την Ελλάδα και τους Έλληνες.
2.Η Αυθεντική Τράπουλα του Ελληνικού Μονοπωλίου
Οι τράπουλες του ελληνικού μονοπωλίου, ήταν εξαιρετικής ποιότητας. Τυπώνονταν στις εγκαταστάσεις της εταιρίας “Ασπιώτη-Έλκα”, αρχικά στην Κέρκυρα και αργότερα στην Αθήνα. Πως ξεχωρίζει κάποιος την ελληνική τράπουλα του ελληνικού μονοπωλίου, από την τράπουλα του ελεύθερου εμπορίου; Είναι οι τρεις φιγούρες που έχουν  συμβολικά τα γράμματα Θ(Βαλές) Κ (Ντάμα) και Β (Ρήγας). Οι τρείς αυτές φιγούρες σημαίνουν: Ο Θεράπων (Θ) την Κόρη (Κ) του Βασιλιά (Β)   και τις πληροφορίες αυτές μου τις είχε δώσει ο πατρινός Αντώνης Σταυριανός, που είχε το καφενείο ,στα Υψηλά Αλώνια, στην Πάτρα. Η τράπουλα του εμπορίου έχει αντίστοιχα τα σύμβολα στις φιγούρες  j, θ, Κ. Διαπιστώνουμε ότι τα γράμματα Θ,Κ είναι κοινά και στην τράπουλα του μονοπωλίου  συμβολίζουν το Βαλέ και την Ντάμα, ενώ στην τράπουλα του εμπορίου συμβολίζουν την Ντάμα και το Ρήγα. Έχουμε φωτογραφίσει τις τρεις αυτές φιγούρες ενημερώνοντας τους συλλέκτες-ερευνητές τις διαφορές στην τράπουλα του Ελληνικού Μονοπωλίου και Ελεύθερου Εμπορίου.   
Οι φιγούρες είναι:
ο Βαλές ή Φάντης
η Ντάμα
ο Ρήγας
Τα 52 παιγνιόχαρτα της τράπουλας χωρίζονται 4 φυλές με δύο χρώματα. Τα χρώματα περιλαμβάνουν δύο σύμβολα:
Κόκκινο
Κούπες
Καρά
Μαύρα
Σπαθιά
Μπαστούνια.
Η αρίθμηση αρχίζει από τον Άσσο και τελειώνει στο 10.
Υπάρχουν πάρα πολλά παιχνίδια με την τράπουλα με πολλούς μαζί ή σε ζευγάρι παικτών, και εμείς είμαστε εξπέρ, από την ηλικία των 8 χρονών παρότι απαγορευόταν η παραμονή μας στο καφενείο. Τότε έπαιζαν για τον καφέ, το λουκουμάκι, το αναψυκτικό-γίνεται και τώρα-αλλά το πιο άσχημο είναι η χαρτοπαιξία με χρήματα και έχουν καταστραφεί οικογένειες και οικογένειες ,από τη χαρτοπαιξία και το τζόγο στα καζίνα ή ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Από τα παιχνίδια με τα μισά χαρτιά της τράπουλας μονοπωλίου στα καφενεία (και στις αλάνες του χωριού για μας τους πιτσιρικάδες αφού απαγορευόταν η παραμονή μας στα καφενεία) το πιο συναρπαστικό και έξυπνο  ήταν το «ΣΚΑΜΠΙΛΙ», επειδή ήταν ,απρόβλεπτο με πολλές γκάφες και  πολλούς διαφορετικούς κώδικες επικοινωνίας χειρονομιών, μορφασμών, συναισθημάτων, νοημάτων, και επειδή παιζόταν με 6 άτομα σε 2 ομάδες. Τα καλοκαίρια  πολλές φορές γίνονταν αγώνες, στο παιχνίδι αυτό, όταν έρχονταν για διακοπές οι διαμένοντες στην Αθήνα βαλυραίοι και τα στοιχήματα και τα τσιμπούσια έδιναν και έπαιρναν για πολλές ώρες, κάνοντάς μας να  νιώσουμε  την παρέα ομάδα. 
  Τις ημέρες των Χριστουγέννων τα τυχερά παιχνίδια έδιναν και έπαιρναν. Οι σημαδεμένες τράπουλες, τα γεμάτα ζάρια, τα συνθηματικά , τα νοήματα, το απόλυτο σκοτάδι σβήνοντας τα φώτα, η εκδίκηση του καθρέφτη να έχεις 30 και να βλέπεις τον άσσο και να τραβάς  για τριανταένα, (οι ανυποψίαστοι ζούσαν στον κόσμο του πάθους τους) δημιουργούσαν μια απογοητευτική ατμόσφαιρα για χαμένους και κερδισμένους με κοινωνικές προεκτάσεις και ανάρμοστες συμπεριφορές. 
ΑΣΠΙΩΤΗΣ-ΕΛΚΑ

Αρχικά το 1873, στην Κέρκυρα, ιδρύθηκε από τον Γεράσιμο Ασπιώτη το παιγνιοχαρτοποιείο «Ελπίς». Δέκα χρόνια αργότερα, το 1884, ο Γ. Ασπιώτης υπέγραψε με την κυβέρνηση Τρικούπη μονοπωλιακή σύμβαση για την κατασκευή των παιγνιοχάρτων του ελληνικού δημοσίου και το 1887 η εταιρεία ανέλαβε και την κατασκευή φυλλαδίων σιγαροχάρτου και διασκευής του σε ταινίες και σωλήνες. Το 1902 την εταιρεία ανέλαβε ο γιος του Γεράσιμου Ασπιώτη, Κωνσταντίνος. Οι εργασίες της εταιρείας επεκτάθηκαν και στην εκτύπωση ομολογιών, μετοχών, γραμματίων, λαχείων, διαφημίσεων, έντυπου χάρτου αλληλογραφίας και φακέλων, επιταγών, ετικετών, ταχυδρομικών εικονογραφημένων δελταρίων, αφισών, καταστίχων, εντύπων κ.ά. Το 1928 η εταιρεία συγχωνεύθηκε με την Εταιρεία Λιθογραφίας και Κυτοποιίας Αθηνών (ΕΛΚΑ). Το 1935 τη διεύθυνση της νέας εταιρείας ανάλαβε ο Λ. Ηλιόπουλος. 
 Το αρχειακό υλικό που περιήλθε στην κατοχή της Εθνικής Τράπεζας περιλαμβάνει εκτός από τα διοικητικά και λογιστικά έγγραφα της εταιρείας και ένα πολύ μεγάλο μέρος από τυπογραφικά δείγματα των εργασιών της. Πιο αναλυτικά τα τεκμήρια αφορούν: πίνακες (1925, 1944), χαρακτικά (1974), αφίσες (1920-1977), έπιπλα-σκεύη-μικροσυσκευές, μακέτες-ανεκτέλεστα σχέδια (1974), τυπωμένα αρχιτεκτονικά & πολεοδομικά σχέδια-οικονομικούς στατιστικούς πίνακες-διαγράμματα, γραφικές παραστάσεις, κλπ. (1974), λιθογραφικές πλάκες (1890-1938), γυάλινες πλάκες (1890-1938), μεταλλικές πλάκες-αποχρωματισμούς, (1914-1963), διάφορα ένσημα (1932-1948), τραπεζογραμμάτια-χαρτονομίσματα (1926-1944), χαρτόσημα και κινητά επισήματα, βιβλιόσημα, ιατρόσημα, φαλαγγόσημα, κλπ. (1926-1944), ταινίες φόρου καταναλώσεως τσιγάρων, βιβλιάρια καταθέσεων, καρνέ επιταγών και άλλα έντυπα συναλλαγών τραπεζών οργανισμών και επιχειρήσεων, παιγνιόχαρτα, διάφορους χάρτες, διάφορα τυπωμένα από την Ασπιώτη-ΕΛΚΑ και τις Εκδόσεις Αθηνών, ημερολόγια, βάσεις ημερολογίων-ημεροδείκτες, φωτογραφίες, φιλμ-διαφάνειες διαφόρων εκτυπώσεων, ευχετήριες κάρτες- καρτ ποστάλ, διπλώματα-μετάλλια που έλαβε η εταιρεία, γραμματόσημα (1913-1983), ετικέτες επιχειρήσεων και διαφόρων προϊόντων, τυπωμένα εξώφυλλα πακέτων, κουτιών, βιβλίων, διακοσμητικό χαρτί κουζίνας-περιτυλίγματος, λαχεία, τυπογραφικούς τσίγκους, λευκώματα και δειγματολόγια, λυτά τυπογραφικά φύλλα βιβλίων, φυλλαδίων, λευκωμάτων και λοιπών εκδόσεων της εταιρείας, βιβλία της βιβλιοθήκης της επιχείρησης, αποχρωματισμούς-σκάλες χρωμάτων, δοκίμια διαφόρων εκτυπώσεων κ.α. 
*Από το βιβλίο του Γιάννη Δ. Λύρα με τίτλο: Το άλας της γης, της βιομηχανίας και της ζωής, Πάτρα 1999,σελίδες 110,ISBN 960-90051-6-0


ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ.ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ.ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ.ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ.ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΙΡΤΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ.ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
Η ΝΤΑΜΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ-ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ
Ο ΒΑΛΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ ΚΑΙ Η ΝΤΑΜΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΑ  ΤΡΑΠΟΥΛΑΣ
ΠΑΝΩ ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΣΠΙΡΤΑ,ΑΛΑΤΙ,ΤΡΟΜΠΑ,ΧΩΝΙ,ΔΟΧΕΙΟ,ΛΑΜΠΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΑΤΙΕΡΑ
ΜΟΝΟΠΩΛΙΑ ΠΑΤΡΑΣ-ΜΕΛΙΓΑΛΑ
ΠΑΝΩ ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ
ΤΡΑΠΟΥΛΟΘΗΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΥ
ΠΑΛΙΑ ΑΝΤΛΗΤΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Δεν υπάρχουν σχόλια: